Hoe wil je samenleven? Daarover dachten en spraken Amsterdammers in het Oostelijk havengebied lang met elkaar, met (toen nog) corporatie Het Oosten en een architect. Het kostte honderden uren overleg en afstemming, maar het appartementencomplex Wladiwostok kwam er, in 1995. Er zijn 72 huishoudens en op elke verdieping is een gemeenschappelijke ruimte. De tuin onderhouden ze samen. Ze vieren samen feest en sommige buren zorgen voor elkaar als ze ziek zijn. Mariëtta Goossens en Dick Naber van de bewonerscommissie Wladiwostok zijn vanaf het begin betrokken. Ze houden van hun plek, van deze manier van leven en ze maken zich zorgen dat die verloren gaat als er teveel woningen worden doorverkocht.

De vijf tips van Wladiwostok voor een socialer blok of buurt staan onderaan dit artikel

Mariëtta Goossens werd eind jaren tachtig lid van de vereniging die Wladiwostok ging vormen. Het KNSM eiland zou op de schop gaan en de stadsnomaden die er toen woonden wilden graag een sociale manier van leven voortzetten die er toen daar bestond en in diverse kraakpanden in de stad. ‘De kracht van Wladiwostok is volgens mij dat het mensen de mogelijkheid geeft om een woonomgeving te creëren die “dorps” is, vertrouwd, een basis vormt om met elkaar dingen te delen en te ondernemen. Waar moet je beginnen met de participatiemaatschappij als je de buren niet kent… Juist omdat wij elkaar goed kennen hebben we het voor elkaar gekregen om het hele dak vol te leggen met zonnepanelen en een aansluiting naar elk huis.’

Fitnesskamer

Veel overleg was onder meer nodig om de corporatie ervan te overtuigen dat dit een ander soort wooncomplex zou worden dan de andere complexen die ze bouwden. Daar kwamen soms moeizaam bedongen compromissen uit. De gemeenschappelijke ruimten op elke verdieping kwamen er: een woonkamer, een kluskamer, een fitnesskamer (met uitzicht op het IJ) en een tuinkamer. De corporatie bedong dat er geen stevige scheidingsmuren inkwamen, voor als de ruimte toch bij een huis getrokken zou worden. ‘Dus in de kluskamer kun je niet schuren of boren, want dat maakt echt teveel herrie.’

De fitnessruimte was een tijdje, toen veel kinderen pubers waren, een rookhol. Toen gingen de jongeren zelf een enquête organiseren om te zien wat een andere bestemming kon zijn voor deze ruimte. Veel mensen bleken nog fitness apparatuur te hebben staan, de rest werd bijgekocht uit de gemeenschappelijke pot en de fitnessruimte was een feit.

Samen leven

Voor de bewoners is het normaal dat ze tijd besteden aan de buren.  ‘Toen de kinderen klein waren, letten we op elkaars kinderen. Niemand had naschoolse opvang nodig, dat regelden we zelf.’ Inmiddels zijn veel kinderen het huis al uit en de bewoners ouder geworden. Twee jaar geleden begonnen de eerste gesprekken over hoe je voor elkaar zorgt als je ouder wordt.

Toekomst

Mede om die reden zijn ze blij met nieuwe, jongere bewoners. ‘We zijn nu aan de derde generatie,’ zegt Mariëtta. ‘Maar het is wel belangrijk dat bewoners snappen in wat voor soort omgeving ze wonen. Mijn buren hebben hun huis verkocht, maar ze hebben aan de makelaar laten weten dat ze niet per se de hoogste prijs wilden, maar liever bewoners die passen bij deze manier van leven.’ Dat lukt niet bij elke verkoop van een woning.

Tot dusver lukt het nog om dezelfde sfeer in Wladiwostok te houden. Mariëtta en Dick beginnen zich daar wel zorgen over te maken. Dick: ‘Nu heb je nog een beetje zicht op wie er komen wonen, doordat mensen verkopen die deze manier van leven kennen. Kopers en huurders gaan goed met elkaar om. Maar officieel hebben huurders geen stem in de VvE. We proberen als huurders al drie maanden contact te krijgen met Stadgenoot. Stadgenoot laat de beslissingen over aan de VvE en de belangen van de VvE komen niet altijd overeen met die van de huurders.’

Tips

Wladiwostok lijkt een ideale samenleving. Er wonen mensen uit allerlei windstreken en met verschillende opleidingsniveaus en de corporatie heeft er nauwelijks omkijken naar. Mariëtta: ‘Dat was hier in de buurt bij andere nieuwbouw wel anders: daar werden al heel snel camera’s geïnstalleerd en een huismeester aangesteld vanwege vandalisme.’ In Wladiswostok besteden ze hun geld liever aan de gemeenschappelijke ruimten, yoga, zonnepanelen en tuinfeesten.

Vijf tips voor hoe je in een wijk of complex socialer kunt leven:

1. Zorg voor een gemeenschappelijke ruimte (in de buurt of in het complex)
2. Houd het klein: 50-100 huishoudens bijvoorbeeld
3. Kom regelmatig bij elkaar, organiseer activiteiten, feest samen
4. Koester je vaste kern aan actieve bewoners
5. Organiseer samen de hulp op maat